لباس سنتی مالزی یکی از بیبدیلترین صحنههایی است که گویای ثروت فرهنگی و تاریخی این سرزمین میباشد. در هر بازه از زمان، لباس مالزیاییها با توجه به فرهنگ و تاریخ تغییر کرده و سبکی نو به خود گرفته است. با ما همراه باشید تا به سفری در دل فرهنگ پوشاک سنتی مالزی برویم و با شگفتیهای آن روبرو شویم.
معرفی لباس سنتی مالزی
مالزی به عنوان یک جامعه چند فرهنگی، با گروههای متعدد قومی و فرهنگی مانند مالایی، چینی، هندی و دهها گروه بومی دیگر در شبه جزیره مالایی و بورنئو، تنوع بینظیری را در زمینه لباس بومی و سنتی ارائه میدهد.
تازه چشمانتان بر طرحها، رنگها، مدلهای متفاوتی که هر قومیت روی لباسش طراحی کرده، خیره خواهد ماند. این تنوع فرهنگی، بیش از هر چیزی، در انواع مختلف پاکایان، بازتاب پیدا کرده است.
مالزی، یک الگوی رنگارنگ و فرهنگی بوده که در حوزه لباس، اصطلاح “پاکایان” را به معنی “لباس” برخاسته از زبان جاوی، به خود اختصاص داده است. این کلمه با توجه به معانی که در فرهنگ مالزی دارد شامل پوشاکی مانند پیراهن، شلوار و کفش میشود.
زیبایی لباس سنتی مالزی، نه تنها بخشی از هویت فرهنگی آن؛ بلکه بر تعهد به یادآوری تاریخ، سنتها و ریشههای فرهنگی نیز اشاره میکند. هنگامی که مالزیاییها پاکایان خود را بر تن میکنند با افتخار نشان میدهند که تاریخ چند هزار سالهشان را زنده نگه داشتهاند.
انواع لباس سنتی مالزی
مالزی، یکی از جواهرات جنوب شرقی آسیا، به دلیل فرهنگ منحصر به فرد و ترکیبی خود از تاثیرات مالایی، چینی، هندی و اروپایی، بینظیر است. این ترکیب فرهنگها در چیزی جز لباس سنتی مالزی به طور واضح تجسم پیدا نمیکند. انواع لباس سنتی مالزی شامل:
- باجو ملایو
مردان مالایی اغلب “باجو ملایو” را به تن میکنند. این لباس ساده اما با ظرافت دست کامل شده است و شامل پیراهنی آستین بلند بوده که بر روی شلوار پوشیده میشود. توجه به جزئیات، چیزی است که این لباس را بینظیر میکند. اغلب باجو ملایو با یک سمپینگ (یک نوع سارافون کوتاه) همراه میشوند که نمادی از غرور و هویت ملی است.
- باجو کورونگ
زنان مالزی، با شکوه خاص خود، “باجو کورونگ” را به تن میکنند. این لباس شامل پیراهنی آستین بلند بوده که بر روی دامن بلندی به نام سارانگ پوشیده میشود. رنگبندی روشن و الگوهای زیبا روی پارچه، چشم هر بینندهای را به خود جلب میکند.
باجو کورونگ معمولاً از پارچههای ابریشمی یا حریر دوخته و با گلدوزیهای زیبا تزئین میشود. باجو کورونگ در رنگهای مختلفی موجود است؛ اما رنگهای سنتی آن سفید، مشکی و قرمز میباشد.
- کبایا
“کبایا” نیز لباس زنانه دیگری است که در مناسبتهای خاص به کار میرود. این لباس به خاطر طراحی ساده اما زیبای خود محبوب است. شامل پیراهن بلندی است که بر روی دامن پوشیده میشود و با سلندانگ (نوعی شال زیبا) همراه است.
- باتیک
باتیک یکی دیگر از لباس سنتی های مالزی است که برای هم زنان و هم مردان مناسب است. این لباس به خاطر طرحهای جذاب و رنگبندی خلاقانهاش شهرت دارد. باتیک معمولاً در مناسبتهای خاص پوشیده میشود و نمادی از غرور فرهنگی مالزی است.
- اورنگ اصلی و کادازان دوسون
در نهایت، لباسهای سنتی قومیتهای مختلف مانند اورنگ اصلی و کادازان دوسون نیز قابل توجه هستند. هر کدام از این قومیتها لباسهایی با طراحی خاص خود دارند که نشاندهنده فرهنگ و تاریخ خاص آنها است.
- باجو پانجانگ
بازماندگان از ازدواج بین مهاجران چینی و مالایی، که به عنوان چینی بابا نیونیا یا پراناکان شناخته میشوند، نیز سبک لباس خاص خود را دارند. این لباس، باجو پانجانگ و کبایا نیونیا نام دارد و از پارچههای بافته شده سخت و زیبا تشکیل شده است.
علاوه بر این، جوامع محلی مالزی مثل اورنگ اصلی، ایبان، کادازاندوسون و باجاو نیز دارای لباسهای سنتی خاص خود هستند. این لباسها معمولاً از پوست درخت و مهرههایی تزئین شده تهیه میشوند. شمال مالزی مانند سیامیها نیز از لباسهای سنتی تایلندی استفاده میکنند. هر یک از این لباسها با رنگبندی و الگوهای خاص خود، یک قطعه از تاریخ و هویت ملی مالزی را به تصویر میکشد.
تاریخچه لباس سنتی مالزی
تاریخچه لباسهای سنتی مالزی، مانند تاریخ این کشور، جذاب است. همانگونه که مالزی یک کشور چند ملیتی است؛ به همین ترتیب لباسهای سنتی آن نیز گواهی از چندگانگی و تنوع در بین فرهنگها و دورههای مختلف میباشد.
کمبان، لباسی ساده اما بیانگر گذشته این شبه جزیره است. ترکیبی از سارافون و کین کمبان که پیچیده و از طریق کین سارونگ و کاین کلوبان تکمیل میشود. این لباس یک بیانیه قدرتمند درباره زندگی و زنانگی مالزیاییها است.
توانایی زنان در استفاده از این سبک لباس برای حفاظت از خود در برابر عناصر طبیعی، یادآور قدرت و جاذبه آنها در این جامعه است. علاوه بر این تأثیر سبکهای مختلف بر مُد و فرهنگ مالزی نیز قابل توجه است.
باجو کورونگ و باجو کبایا، به عنوان نمونههایی از این تأثیرات، نشان میدهند که چگونه فرهنگهای مختلف میتوانند با هم ترکیب شوند و نتیجهای زیبا، منحصر به فرد و معنادار ایجاد کنند! از لباسهای ساده و کاربردی کمبان تا باجو کورونگ و باجو کبایا نشان میدهند که چگونه این مردم در طی زمان و با تغییرات فرهنگی، مُد و زیبایی، خود را پیدا کرده و ادامه دادهاند.
سبک های لباس سنتی در مالزی
لباس سنتی مالزی مانند فرهنگ آن، از بینظیرترین و بیهمتاترین نمونهها در سراسر جهان به شمار میآید. با وجود تنوع بیپایان در این لباسها بسته به منطقه، برای درک بهتر، میتوان تاریخچه لباس مالایی را بر اساس سه دوره تاریخی کلیدی مورد بررسی قرار داد.
- دوره باستان یا سبک اولیه لباس سنتی در مالزی
- سبک کلاسیک
- سبک مدرن لباس در مالزی
– سبک اولیه لباس سنتی مالزی
به دوران باستان مالزی سر میزنیم؛ زمانی که باجو کورونگ و باجو کبایا هنوز به صحنه فرهنگی کشور نیامده بودند. در آن زمان لباس رایج زنان، کمبان بود! نوعی سارافون که فقط زنان میپوشیدند.
- لباس سنتی اولیه زنان مالزیایی
زنان دو تکه لباس سنتی به نامهای کین سارونگ، قسمتی از لباس که قسمت پایین بدن را میپوشاند و کین کمبان که دور بالاتنه پیچیده میشد. همچنین یک قطعه سوم پارچه هم وجود داشت که به نام کاین کلوبانگ معروف بود. این پارچه برای محافظت از سر و بازوها در برابر آفتاب استفاده میشد.
- لباس سنتی اولیه مردان مالزیایی
در طرف مقابل، لباس سنتی مردان، از دو بخش تشکیل شده بود؛ یک سارافون بزرگتر که دور کمر پیچیده میشد و بدن را میپوشاند و یک قطعه کوچکتر که دور سر بسته میشد و به عنوان یک روسری عمل میکرد.
مردم اشراف مالزی هم لباسهایی که با پارچهها و زیورآلات گرانبها طراحی شده بودند مانند باتیک، ایکات، آواز یا تنون بر تن میکردند. این افراد برای نشان دادن اقتدار و ثروت خود، جواهرات طلا و سنگهای قیمتی را نیز برای تزیین روی لباسشان استفاده میکردند.
این سبک لباس هنوز هم در رقصها و آیینهای سنتی مالایی، به خصوص در کلانتان که به عنوان نمایندهای از زیبایی و زنانگی تلقی میشود، به چشم میخورد. این سیر تاریخی در لباس مالزی، از بسیاری جهات، مانند یک آینه است که از فرهنگ جذاب و عمیق این سرزمین را برای ما بازتاب میکند.
– سبک کلاسیک لباس سنتی مالزی
طرحهای کلاسیک لباس سنتی مالزی هم بسیار جذاب بوده و از جمله 3 سبکی است که نام بردیم. در ادامه با این سبک آشنا خواهید شد.
- باجو کورونگ تلوک بلنگا: این سبک از باجو کورونگ بلندتر و گشادتر از انواع دیگر باجو کورونگ است که معمولاً برای مراسم رسمی پوشیده میشود.
- باجو کورونگ سارونگ: این سبک از باجو کورونگ با یک سارونگ پوشیده میشود که معمولاً برای استفاده روزمره است.
- باجو کبایا: این سبک از لباس توسط زنان مالایی چینی پوشیده میشود. باجو کبایا معمولاً از پارچههای حریر یا ابریشم دوخته شده و با گلدوزی های زیبا تزئین میشود.
- باجو بله: این سبک از لباس را زنان مالایی هندی میپوشند. این لباس معمولاً از پارچههای هندی سنتی دوخته میشود.
البته که اینها تنها برخی از طرحهای کلاسیک لباس سنتی در مالزی هستند.
– سبک مدرن لباس سنتی مالزی
همراه با طلوع قرن بیستم، سبک نوینی از لباس کبایا در جامعه مالزی ظهور کرد. این تغییر جذاب، معروف به کبایا نیونیا نمایانگر یک فصل تازه در تاریخ لباس مالزی بود. آنچه این سبک را بینظیر میکرد، استفاده از پارچههایی بود که برگرفته از فرهنگ چینی بوده و با تکنیکهای ظریف و زیبا گلدوزی شده بود.
این کبایا منحصر به فرد، معمولاً با کفشهای منجوق دست ساز تکمیل میشد، سبکی که فراتر از مرزهای مالاکا به مناطق تنگه دیگر، از جمله پنانگ و سنگاپور نیز راه یافته بود.
با پیشرفت زمان، سال 1960 شاهد معرفی یک ابداع دیگر در لباس سنتی مالزی به نام باجو مسکات بود. این لباس در مراسم تاجگذاری سومین یانگ دی پرتون آگونگ توسط تونکو عبدالرحمان، اولین نخست وزیر مالزی و شاهزادهای از کداه، رونمایی شد.
باجو مسکات، نسخهای بهروز شده از باجو سیکاپ، لباس رسمی مقامات ایالت کداه است که به مرور زمان به یکی از نشانههای ملی مالزی تبدیل شد.
تحولات در لباسهای مالزی در دهه 1950 با جایگزینی سلندانگ، یک نوع لباس با سایز بزرگتر، به جای کاین کلوبونگ ادامه یافت. همچنین در اوایل دهه 1980، باجو کورونگ مودن، یک سبک جدید و مدرن از باجو کورونگ که به شدت تحت تأثیر مد و جزئیات فرهنگ لباس غربی بود، به وجود آمد.
باجو کورونگ با حفظ رونق و شکوفایی خود، همچنان پابرجاست، بیشتر به دلیل محبوبیت زیادی که در دهههای 1970 و 1980 با اسلامی شدن مالزی به دست آورد و همچنین با تبدیل شدن به لباس فرم رسمی مدارس دولتی این کشور.
ویژگی های لباس سنتی مالزی
مالزی، با منحصر به فرد بودن فرهنگی که از ترکیبی از تاثیرات محلی، چینی، هندی و اروپایی شکل گرفته، دارای یک برد متنوع از لباس های سنتی است. لباس سنتی مالزی نه تنها برای زیبایی؛ بلکه برای راحتی نیز طراحی شدهاند!
این لباسها معمولاً از پارچههای نرم و خنک دوخته میشوند که برای آب و هوای گرمسیری مالزی مناسب است. لباسهای سنتی مالزی همچنین بسیار راحت هستند و میتوان آنها را به راحتی پوشید.
نکات مهم درباره لباس های سنتی مالزیاییها
بهتر است بگوییم لباس سنتی مالزی یک هدیه ارزشمند از فرهنگ این کشور هستند. این لباسها نه تنها زیبا بوده؛ بلکه راحت و کاربردی نیز هستند. اگر به مالزی سفر میکنید، حتماً یکی از لباسها را امتحان کنید و تجربه فرهنگ غنی و متنوع این کشور را به خود هدیه دهید.
فقط در هنگام استفاده از این لباس به نکات زیر توجه داشته باشید:
- این لباس را با دقت و احترام بپوشید.
- تمیز و مرتب نگهش دارید.
- لباس سنتی این کشور را با لباسهای مدرن ترکیب نکنید!
- این لباس نباید در مکانهای غیر رسمی پوشیده شود.
سوالات متداول
در حال حاضر لباس سنتی در مالزی پوشیده میشود؟
امروزه، عصری که لباسهای سنتی به طور روزمره پوشیده میشدند، خاطرهای دور به نظر میرسد. با تغییراتی که در سبک زندگی مردم مالزی رخ داده و کاهش استفاده از باجو ملایو و باجو کورونگ، این لباسهای خاص و سنتی اکنون بیشتر در مناسبتهای مهم و مراسمهای فرهنگی دیده میشوند. ولی این روزها، حتی اگر به ندرت، مردم هنوز هم این لباسهای زیبا و سنتی را در عروسیها، جشنها و مراسمهای محلی میپوشند.